Sytuacja dłużnika, który popada w tarapaty finansowe i staje się niewypłacalny, jest z pewnością nie do pozazdroszczenia i często wiąże się z wieloma tragediami życiowymi. Warto pamiętać, że niewypłacalność nie musi wiązać się tylko z nierentownym biznesem prowadzonym w ramach działalności gospodarczej, ale również z byciem przeciętnym konsumentem. Sytuacja może pogorszyć się, jeżeli dłużnik popadnie dodatkowo w spiralę długów i niewypłacalności, gdy w krótkich odstępach czasowych wymagalne staną się kolejne wierzytelności, np. z kredytu, pożyczek czy związane z podatkami i innymi daninami publicznymi.

Takiemu dłużnikowi może wydawać się, że wszystko jest już stracone, jednak przepisy prawa dają mu możliwość wyjścia z tego typu spirali zadłużenia i zapewnienia sobie swego rodzaju „nowego startu” w życiu. Mowa tu oczywiście o upadłości konsumenckiej, czyli jednym z rodzajów postępowań upadłościowych, które przysługuje szczególnej grupie, jaką są konsumenci.

Kiedy można złożyć wniosek o upadłość konsumencką

Według przepisów prawa, konsumentem jest osoba fizyczna dokonująca z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.

Samo postępowanie upadłościowe jest postępowaniem sądowym, które można podzielić na cztery etapy:

• Postępowanie dotyczące ogłoszenia upadłości konsumenta;
• Tzw. postępowanie upadłościowe właściwe połączone z likwidacją masy upadłości;
• Ustalenie planu spłaty poszczególnych wierzycieli oraz jego wykonanie;
• Umorzenie zobowiązań;

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej będzie możliwe jedynie w sytuacji, w której dłużnik, będący konsumentem, popadł w stan niewypłacalności, przez co należy rozumieć utratę zdolności do regulowania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych.

Sprawy o ogłoszenie upadłości rozpoznaje sąd upadłościowy w składzie trzech sędziów zawodowych. Sądem upadłościowym jest sąd rejonowy – sąd gospodarczy.

Kto może złożyć wniosek o upadłość konsumencką

Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej może złożyć zarówno dłużnik, jak i każdy z jego wierzycieli osobistych. Wierzyciel może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej, która była przedsiębiorcą, także po zaprzestaniu prowadzenia przez nią działalności gospodarczej, jeżeli od dnia wykreślenia z właściwego rejestru nie upłynął rok.

Do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnik jest obowiązany nie później niż w terminie trzydziestu dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, czyli stan niewypłacalności.

Co powinien zawierać wniosek o upadłość konsumencką

Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej powinien zawierać:

• imię i nazwisko dłużnika oraz numer PESEL, a w przypadku ich braku – inne dane umożliwiające jego jednoznaczną identyfikację (numer paszportu i oznaczenie państwa wystawiającego paszport albo numer karty pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, albo numer w zagranicznym rejestrze, albo zagraniczny numer identyfikacji lub identyfikacji podatkowej);
• miejsce zamieszkania, adres;
• wskazanie miejsca, w którym znajduje się główny ośrodek podstawowej działalności dłużnika;
• wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek, i ich uprawdopodobnienie;
• informację, czy dłużnik jest uczestnikiem podlegającego prawu polskiemu lub prawu innego państwa członkowskiego systemu płatności lub systemu rozrachunku papierów wartościowych w rozumieniu ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami (Dz. U. z 2019 r. poz. 212) lub niebędącym uczestnikiem podmiotem prowadzącym system interoperacyjny w rozumieniu tej ustawy;
• aktualny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników;
• bilans sporządzony przez dłużnika dla celów postępowania, na dzień przypadający w okresie trzydziestu dni przed dniem złożenia wniosku;
• spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty, a także listę zabezpieczeń dokonanych przez wierzycieli na jego majątku wraz z datami ich ustanowienia;
• oświadczenie o spłatach wierzytelności lub innych długów dokonanych w terminie sześciu miesięcy przed dniem złożenia wniosku;
• spis podmiotów zobowiązanych majątkowo wobec dłużnika wraz z adresami, określeniem wierzytelności, daty ich powstania i terminów zapłaty;
• wykaz tytułów egzekucyjnych oraz tytułów wykonawczych przeciwko dłużnikowi;
• informację o postępowaniach dotyczących ustanowienia na majątku dłużnika hipotek, zastawów, zastawów rejestrowych, zastawów skarbowych i hipotek morskich oraz innych obciążeń podlegających wpisowi w księdze wieczystej lub w rejestrach, jak również o innych prowadzonych postępowaniach sądowych, administracyjnych, sądowoadministracyjnych oraz przed sądami polubownymi dotyczących majątku dłużnika;

Jeżeli dłużnik nie może dołączyć do wniosku dokumentów, o których mowa powyżej, powinien podać przyczyny ich niedołączenia oraz je uprawdopodobnić. Z kolei, jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości zgłasza wierzyciel, powinien uprawdopodobnić w nim swoją wierzytelność.

Do wniosku o ogłoszenie upadłości załącza się ponadto jeden dodatkowy odpis wraz z odpisami załączników. Wraz z wnioskiem o ogłoszenie upadłości, dłużnik jest obowiązany złożyć oświadczenie o prawdziwości danych zawartych we wniosku.